Coenzyme Q10 (CoQ10) Là Gì? 9 Lợi Ích Đáng Chú Ý và Những Lưu Ý Khi Dùng

CoQ10 có thể hỗ trợ sức khỏe làn da, não bộ, phổi và giúp bảo vệ khỏi các bệnh mạn tính như ung thư và tiểu đường loại 2. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về các lợi ích tiềm năng này.

Coenzyme Q10 (CoQ10) là một hợp chất giúp tạo năng lượng cho tế bào. Cơ thể bạn sẽ sản xuất ít dần CoQ10 khi tuổi tác tăng lên, nhưng bạn vẫn có thể bổ sung từ thực phẩm hoặc viên uống bổ sung.

Mức CoQ10 thấp có thể liên quan đến các bệnh như ung thư, tiểu đường loại 2 và các rối loạn thoái hóa thần kinh. Tuy nhiên, mối liên hệ này có phải là nguyên nhân – kết quả hay không vẫn chưa rõ ràng.

Dưới đây là 9 lợi ích tiềm năng và thông tin an toàn liên quan đến CoQ10 mà bạn cần biết.

CoQ10 là gì?

CoQ10 có mặt khắp cơ thể, với nồng độ cao nhất ở tim, gan, thận và tụy. Nó giúp tạo ra năng lượng cho tế bào bằng cách hỗ trợ sản sinh adenosine triphosphate (ATP), một chất chống oxy hóa đóng vai trò chuyển giao năng lượng. Đồng thời, CoQ10 còn hoạt động như một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do stress oxy hóa.

Ubiquinol là dạng khử của CoQ10, trong khi ubiquinone là dạng oxy hóa. Cơ thể có thể chuyển đổi qua lại giữa hai dạng này. Trong máu, ubiquinol là dạng phổ biến hơn.

CoQ10 làm gì cho cơ thể?

Stress oxy hóa – tổn thương tế bào do các gốc tự do – có thể ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tế bào và góp phần gây ra nhiều bệnh lý. Một số bệnh mạn tính cũng liên quan đến nồng độ CoQ10 thấp.

Việc sản xuất CoQ10 giảm dần theo tuổi tác, vì vậy người lớn tuổi thường bị thiếu hụt hợp chất này.

Các nguyên nhân có thể gây thiếu hụt CoQ10 gồm:

• Khiếm khuyết di truyền trong quá trình tạo và sử dụng CoQ10

• Tăng nhu cầu sử dụng CoQ10 do bệnh tật

• Bệnh lý ty thể

• Stress oxy hóa do lão hóa

• Tác dụng phụ của thuốc statin

1. CoQ10 có thể hỗ trợ điều trị suy tim

Một số nghiên cứu cho thấy CoQ10 có thể cải thiện hiệu quả điều trị suy tim khi dùng kết hợp với các liệu pháp khác. Người bị suy tim uống CoQ10 có nguy cơ tử vong hoặc nhập viện thấp hơn và cải thiện chức năng tim trái nhiều hơn so với người dùng giả dược.

Ngoài ra, CoQ10 có thể giúp khôi phục mức năng lượng và giảm tổn thương do stress oxy hóa – hai yếu tố quan trọng trong điều trị suy tim. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để đưa ra kết luận chắc chắn.

2. CoQ10 có thể cải thiện khả năng sinh sản

Khả năng sinh sản ở nữ giới giảm theo tuổi do số lượng và chất lượng trứng suy giảm. CoQ10 tham gia trực tiếp vào quá trình bảo vệ trứng khỏi tổn thương do oxy hóa. Việc bổ sung CoQ10 có thể giúp cải thiện và làm chậm quá trình suy giảm chất lượng trứng.

Ở nam giới, stress oxy hóa có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Một số nghiên cứu cho thấy CoQ10 giúp tăng hoạt động và nồng độ tinh trùng nhờ vào cơ chế chống oxy hóa.

3. CoQ10 giúp cải thiện sức khỏe làn da khi lão hóa

Tổn thương tế bào và mất cân bằng nội tiết có thể làm da mất độ ẩm, suy giảm hàng rào bảo vệ và làm da mỏng đi. Các nghiên cứu trên người và động vật cho thấy bôi CoQ10 trực tiếp lên da có thể giảm tổn thương do tia UV, làm mờ nếp nhăn và tăng cường khả năng chống oxy hóa cho da.

4. CoQ10 có thể làm giảm triệu chứng đau nửa đầu (migraine)

Rối loạn chức năng ty thể có thể dẫn đến năng lượng thấp trong tế bào não – một yếu tố góp phần gây migraine. CoQ10 tồn tại chủ yếu trong ty thể và có thể hỗ trợ điều trị migraine.

Một phân tích tổng hợp của 6 nghiên cứu cho thấy CoQ10 có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng, thời gian và tần suất các cơn đau nửa đầu.

5. CoQ10 có thể hỗ trợ tăng hiệu suất tập luyện

Chức năng ty thể kém làm giảm năng lượng cơ bắp, khiến cơ khó co bóp hiệu quả. CoQ10 có thể hỗ trợ hiệu suất vận động bằng cách giảm stress oxy hóa và cải thiện chức năng ty thể. Việc bổ sung CoQ10 cũng giúp giảm mệt mỏi và cải thiện sức bền trong tập luyện.

6. CoQ10 hỗ trợ kiểm soát tiểu đường

Stress oxy hóa có thể gây tổn thương tế bào và góp phần vào bệnh tiểu đường cũng như đề kháng insulin. Một phân tích tổng hợp năm 2024 cho thấy CoQ10 có thể cải thiện độ nhạy insulin và điều hòa đường huyết. Ngoài ra, nó còn giúp giảm các dấu hiệu stress oxy hóa so với giả dược.

7. CoQ10 có thể hỗ trợ phòng ngừa ung thư

CoQ10 có thể làm giảm stress oxy hóa – yếu tố liên quan đến sự phát triển của ung thư. Một số nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy CoQ10 có thể ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Ngoài ra, người mắc ung thư thường có nồng độ CoQ10 thấp.

Một số nghiên cứu cũ cho thấy CoQ10 thấp liên quan đến nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú, tuyến tiền liệt và phổi. Tuy nhiên, Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho rằng hiện chưa có đủ bằng chứng để khẳng định CoQ10 có thể điều trị ung thư.

8. CoQ10 có thể tốt cho sức khỏe não bộ

Khi tuổi tác tăng, chức năng ty thể suy giảm, dẫn đến chết tế bào não và có thể gây ra các bệnh như Alzheimer và Parkinson.

Não có nhu cầu oxy cao và nhiều axit béo, khiến nó dễ bị tổn thương do stress oxy hóa. Stress này thúc đẩy sản sinh các hợp chất độc hại ảnh hưởng đến trí nhớ và chức năng thần kinh.

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy CoQ10 có thể làm giảm các hợp chất có hại này và làm chậm tiến trình bệnh Alzheimer và Parkinson. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nghiên cứu trên người.

9. CoQ10 có thể bảo vệ phổi

Stress oxy hóa cao và giảm khả năng chống oxy hóa ở phổi có thể dẫn đến các bệnh lý như COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) và hen suyễn. Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy người mắc các bệnh này có nồng độ CoQ10 bị oxy hóa cao – dấu hiệu của stress oxy hóa.

Một nghiên cứu khác cho thấy việc bổ sung CoQ10 cùng với creatine có thể cải thiện chức năng vận động, giảm khó thở và cải thiện thành phần cơ thể ở người bị COPD.

Liều dùng CoQ10 bao nhiêu là đủ?

CoQ10 dung nạp tốt và không gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Có hai dạng: ubiquinol và ubiquinone. Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về khả năng hấp thụ giữa hai dạng này.

Liều dùng CoQ10 phổ biến từ 30 đến 600 mg mỗi ngày. Với bệnh tim, liều thường là 100–400 mg/ngày. Với các rối loạn thần kinh, liều có thể lên đến 600–3.000 mg/ngày.

Tuy nhiên, liều trung bình để duy trì nồng độ điều trị trong máu là khoảng 200 mg, chia 2 lần/ngày, dùng cùng thức ăn để tăng hấp thụ vì CoQ10 tan trong chất béo.

Dạng viên nang mềm hoặc sản phẩm kết hợp CoQ10 với dầu giúp tăng hiệu quả hấp thụ.

Có thể bổ sung CoQ10 từ thực phẩm không?

Bạn hoàn toàn có thể bổ sung CoQ10 từ các thực phẩm sau:

• Nội tạng: tim, gan, thận

• Thịt cơ: thịt heo, bò, gà

• Cá béo: cá hồi, cá trích, cá thu, cá mòi

• Các loại đậu: đậu nành, đậu lăng, đậu phộng

• Hạt: mè, hạt dẻ cười

• Dầu ăn: dầu đậu nành, dầu cải

Ngoài ra, một số loại rau củ, trái cây, sữa và ngũ cốc cũng chứa CoQ10 nhưng với hàm lượng thấp hơn.

Câu hỏi thường gặp

Uống CoQ10 mỗi ngày có ảnh hưởng gì không?
CoQ10 dung nạp tốt ngay cả ở liều cao đến 1.200 mg/ngày. Tuy nhiên, bạn vẫn nên dùng theo chỉ dẫn. Một số người có thể bị khó ngủ hoặc khó tiêu. Không nên dùng nếu bạn đang dùng thuốc làm loãng máu (như warfarin) hoặc thuốc điều trị ung thư.

Có nhược điểm nào khi dùng CoQ10 không?
CoQ10 có thể làm giảm tác dụng của thuốc warfarin và tương tác với một số thuốc điều trị huyết áp, ung thư.

Có vitamin nào không nên dùng cùng CoQ10?
Hiện chưa có nghiên cứu rõ ràng về tương tác giữa CoQ10 và các vitamin khác. Nhưng theo các nghiên cứu hiện tại, việc dùng chung có vẻ an toàn. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang dùng thuốc hoặc các chất bổ sung khác.

Kết luận

CoQ10 là hợp chất tan trong chất béo, có vai trò như một vitamin và có nhiều lợi ích tiềm năng cho sức khỏe.

Các nghiên cứu cho thấy CoQ10 có thể hỗ trợ tim mạch, điều hòa đường huyết, giảm tần suất đau nửa đầu và chống lại tổn thương oxy hóa – yếu tố góp phần vào mệt mỏi cơ bắp, lão hóa da và bệnh lý thần kinh – hô hấp. Tuy nhiên, cần thêm nhiều bằng chứng từ nghiên cứu để xác nhận các lợi ích này.

Bạn có thể bổ sung CoQ10 bằng thực phẩm hoặc thực phẩm chức năng. Khi dùng viên uống, hãy chọn sản phẩm chất lượng, đã được kiểm định an toàn.

Nguồn: https://www.healthline.com/nutrition/coenzyme-q10